Even voorstellen: docenten Joep Grooten en Martijn Barendregt

Wat heb je met erfgoed, restauratie en onderwijs?

Joep: Het verbaast mij steeds weer dat als mensen een stad bezoeken ze toch steeds de oude gebouwen gaan bekijken. Oude dorps- en stadskernen hebben een natuurlijke aantrekkingskracht, de schoonheid en warmte die ze uitstralen, zorgt ervoor dat het leefbaar was, is en blijft. Mijn passie voor erfgoed ligt ook hierin besloten een steentje bij te dragen aan een betere leefwereld. Restauratie is van oudsher de meest duurzame vorm van bouwen. Het zit diep geworteld in de restauratieladder, eerst consolideren, dan pas restaureren en als het echt niet meer gaat, dan pas vernieuwen. Oude gebouwen blijken zeer robuust te zijn tegen de tand des tijds. Niet alleen qua weersinvloeden, maar ook qua gebruik. Bestemmingswisselingen voor monumenten zijn door de eeuwen heen aan de orde van de dag en ze kunnen het allemaal aan. De liefde voor het vak en met name het ambacht geef ik graag door aan jonge mensen, die ook bevlogen zijn in de wereld van de monumenten.

Martijn: Bouwen is al een heel erg mooi vak, maar als je dan ook nog eens mag bijdragen aan de meest uiteenlopende restauraties, dan is het feest compleet. Gewoon echt mooie dingen maken, de technische vraagstukken, de details, het handwerk en het vakmanschap, daar word ik enthousiast van. Ik houd van de techniek, alles tot in detail uitzoeken en willen weten hoe het in elkaar zit. Met die nieuwsgierigheid kom je een heel eind en daar steek ik graag ook anderen mee aan. Tijdens mijn studie bouwkunde ben ik voor mijn stage bewust bij een restauratie aannemer (erkend restauratiebouwbedrijf Jurriens BV, red.) aan de slag gegaan. Dit bleek gelukkig een goede keuze en inmiddels werk ik er alweer 14 jaar. Elk project en elk detail is anders en dat maakt het zo leuk.Ik had nooit van mijzelf gedacht dat ik voor de klas zou gaan staan, maar nu doe ik het graag. Het overbrengen van kennis is zeker noodzakelijk, maar ook gewoon erg leuk om te doen. En ik raak zelf ook nooit uitgeleerd, ik kom tot nieuwe inzichten en word zelf ook weer aan het denken gezet over de vragen, die ik terug krijg.Daarnaast bevalt het mij heel goed om zo ook met erfgoedspecialisten uit ander vakgebieden in contact te komen en ervaringen uit te wisselen. Tijdens de docentendag van het NCE bijvoorbeeld. Er valt nog zoveel te leren en ik vind het allemaal ontzettend interessant. De nieuwsgierigheid maakt dat ik wil weten hoe het in elkaar zit, hoe het werkt en waarom ze het vroeger zo deden. Als ik bijvoorbeeld hoor hoe de docenten van de opleiding Historisch Groen praten over de aanleg van historische tuinen en het snoeien van een haag zou ik het liefst bij alle lessen aanschuiven. We hebben gewoon een heel erg mooi vak met elkaar, met ieder weer zijn bijzondere specialisme.

Hoe vul je de rol van docent in?

Joep: Het vak ‘Organisatie van het bouwproces’ is voor de studenten (merendeel timmerlieden) vaak droge kost, waarbij de inhoud ver van hun dagelijkse beroepspraktijk afstaat. Toch is het belangrijk om te weten waar je als vakman staat in het hele bouwproces. Beslissingen, die genomen worden op welk gebied en op welk niveau dan ook, raken elkaar en hebben invloed op elkaar. Daar kun je je alleen maar bewust van worden als iemand je de samenhang uitlegt. Met de nodige dosis humor en praktische voorbeelden tracht ik de les’stof’ toegankelijk te maken op een manier, dat deze ook beklijft. Met kleine huiswerkopdrachten, die we in de les gezamenlijk bespreken, is er vaak een herkenning van de alledaagse bouwproblematiek; dat werkt inspirerend voor de studenten onder elkaar: gedeeld leed is half leed.

Martijn: Ik probeer in de lessen veel van mijn eigen ervaringen uit gerealiseerde projecten mee te nemen en te illustreren aan de hand van voorbeelden. Door vanuit mijn eigen ervaring te vertellen, hoop ik de jongens het meest aan te spreken met tastbare voorbeelden en materialen. Door een combinatie van het overbrengen van de theorie en opdrachten uit de praktijk, die we daarna bespreken, probeer ik het interessant te houden. Soms is het best wel taaie stof en je wilt dat ze het echt snappen.

Wat doe je beroepshalve verder naast je werk voor het NCE?

Joep: Jarenlang heb ik als projectleider gewerkt bij diverse restauratiebedrijven en heb daar prachtige werken mogen maken. Het mooiste gebouw dat mij is bijgebleven, is toch wel het Academiegebouw van de Universiteit Leiden. Sinds 2014, inmiddels ook alweer bijna 10 jaar, ben ik zelfstandig en werk ik als projectleider voor verschillende opdrachtgevers. Soms zit ik aan opdrachtgeverszijde en soms aan opdrachtnemerszijde. Het zijn vaak grote werken, die over enkele jaren lopen. Wel is het werk enigszins verschoven van restauratie naar renovatie, maar de grote uitdagingen blijven erin zitten:omplexe bouwopgaven qua bouwplaats, ingreep en planning.

Martijn: Op dit moment verzorg ik een deel van de lessen voor de opleiding Specialist Restauratie Timmeren/Metselen in Nieuwegein. Het lesgeven doe ik in de avond, de rest van de week werk ik als Hoofd restauratie bij Jurriëns aan vele mooie restauratieprojecten. Jurriëns is een erkend restauratie bouwbedrijf (ERB) met vestigingen in Utrecht en Den Haag. Ik begeleid verschillende projecten vanuit de vestiging in Den Haag, maar ben daarnaast breder betrokken bij complexe restauratievraagstukken binnen het bedrijf en projectverwerving. Naast het lesgeven bij het NCE ben ik ook binnen het bedrijf verantwoordelijk voor de interne opleiding en het op peil houden van de vakkennis, de ERB certificering en de uitvoering van onze werkzaamheden volgens de uitvoeringsrichtlijnen. Al die aspecten komen vervolgens mooi samen in de lessen bij het NCE.

Heb je naast erfgoed nog andere interesses?

Joep: Zeker wel, ik ben een groot liefhebber van klassieke muziek. Behalve naar concerten/uitvoeringen gaan, speel ik zelf ook viool in een groot symfonieorkest. Tot voor kort was dat nog bij de studentenvereniging Krashna Musika in Delft waar ik meer dan 25 jaar met heel veel plezier heb meegespeeld. Sinds september vorig jaar speel ik mee in Amsterdam bij De Philharmonie. Dankzij deze orkesten mag je in de mooiste monumentale gebouwen muziek maken. Wisselend tussen prachtige kerken en concertzalen in binnen- en buitenland, stuk voor stuk indrukwekkende gebouwen. En soms in de tempel van de klassieke muziek: het Concertgebouw in Amsterdam. Heerlijk om dat te kunnen doen.

Martijn: Genoeg, maar deels hebben die ook weer met erfgoed te maken. In de afgelopen jaren heb ik namelijk zelf ons eigen huis volledig gerestaureerd: inn 6 jaar tijd in de avonden en weekenden. Alles is aangepakt, maar dan staat er nu weer een pareltje, al zeg ik het zelf. Daarnaast is dit proces heel erg leerzaam geweest. Alles zelf uitzoeken, maar vooraf ook zelf doen, is gewoon het allermooiste dat er is. De voorgevel is het allermooiste is geworden. Die heb ik naar aanleiding van een historische foto weer teruggebracht in de originele staat. Dat was best nog een hele opgave. In eerste instantie voor het uitwerken van de vergunning en het reconstrueren van de juiste vorm, maar daarna ook in de uitvoering, waarbij ik zelf de mallen en gereedschappen heb gemaakt om de opliggende lijstjes van het blokkenverband voor elkaar te krijgen. We hebben ons huis ‘Lang en Gelukkig’ genoemd. Nu het huis klaar is en we er ruim een jaar wonen, staat vooral het gezin op de eerste plaats. Samen met mijn vrouw en dochter ben ik graag buiten. Wandelen in de natuur in ons eigen land, maar ook in de bergen. Ook wintersport is favoriet. Daarnaast sta ik graag in de keuken en ook meubels maken en bezig zijn in de tuin doe ik graag. Verder blijven er in en om het huis nog genoeg leuke dingen om te doen. Een speelhuis in de tuin voor onze dochter moet er ook nog komen, dus stilzitten hoef ik voorlopig niet.