Hulde aan de werkgroep Lesstof

Foto: Werkgroep Lesstof. Van links naar rechts staand Jos Nij Bijvank, Klaas Boeder, Jaap Koek, Willard van Reenen. Zittend René Bussink, Gert Tutert en Agnes van Alphen

Klaas Boeder is adviseur Instandhouding Monumenten en heeft een jarenlange ervaring in de erfgoedzorg. Hij raakte in 2014 betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwe specialistenopleidingen voor restauratietimmeren en -metselen: “De eerste stap was het maken van een analyse van het beschikbare lesmateriaal van de oude kopopleiding restauratie op MBO-3 niveau. Met het ministerieel besluit dat vaklieden niet meer twéé MBO-3-opleidingen mochten volgen, kwam deze kopopleiding te vervallen. Vervolgens is samen met een begeleidingscommissie een kwalificatiedossier opgesteld om een nieuwe restauratieopleiding op MBO-4 niveau te creëren. De insteek van dit nieuwe kwalificatiedossier is dat de restauratievakman een bredere blik krijgt en in staat is om het werk van vaklieden uit aanverwante vakdisciplines aan te sturen en te beoordelen of dezen ook de kwaliteit leveren die wordt gevraagd. Na het volgen van de MBO-4 opleiding Specialist Restauratie Timmeren kan een aannemer de restauratietimmerman/meewerkend voorman in goed vertrouwen zelfstandig naar kleinere klussen van 1 tot 3 ton sturen. Die komen tegenwoordig veel meer voor.
Met het kwalificatiedossier hadden we nog geen opleiding. In april 2016 ben ik samen met Agnes van Alphen (red. projectsecretaris van het Nationaal Centrum Erfgoedopleidingen) en de werkgroep Lesstof begonnen, Agnes zorgde voor een strakke organisatie en ik trok de inhoudelijke kant. We hebben drie leslijnen ontwikkeld, voor het algemene deel Organisatie Bouwproces en Bouwgeschiedenis en voor de inhoudelijke vakkennis het Profieldeel Timmeren. Het basisdeel van de opleiding is voor timmerlieden en metselaars hetzelfde. We beogen een kruisbestuiving: dat ze over en weer elkaars vak goed begrijpen.
Binnen het vak Organisatie Bouwproces komt alles op het gebied van kwaliteit aan de orde. De Uitvoeringsrichtlijnen van de stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM) zijn in de lesstof verwerkt. Ook wordt bij Organisatie Bouwproces het onderwerp restauratie-ethiek behandeld.
Bij het vak Bouwgeschiedenis wordt de historie van bouwtechniek behandeld en de vraag ‘hoe beleef je bouwkunst?’ Het is belangrijk dat de vakman weet in wat voor gebouw hij aan het werk is. Bouwhistorie is een belangrijk facet bij de waardestelling en bij het maken van afwegingen: wat doe je en hoe doe je je ingreep? Vaklieden dienen oog te hebben voor bouwsporen en deze tijdig te melden. Als er bouwsporen gevonden worden, betekent dat soms een aanpassing van een plan.
Voor het profieldeel Timmeren was heel veel materiaal beschikbaar. In de nieuwe vorm is de lesstof aangepast cq wat zwaarder gemaakt, omdat de doelgroep van de nieuwe opleiding meer ervaren is. In totaal beslaat de lesstof (Vakboek en Werkboek met de opdrachten) voor Organisatie Bouwproces en Bouwgeschiedenis 700 bladzijden en voor het profieldeel Timmeren en het profieldeel Metselen ieder nog eens 700 bladzijden. Alleen al voor OB en BG zijn totaal zijn zo’n 650 tot 700 afbeeldingen verwerkt. Dat is een heel uitzoekwerk dat je goed moet organiseren. Ik werk al ongeveer 25 jaar aan het Inspectiehandboek van de Monumentenwacht en beschik hierdoor over veel eigen materiaal / afbeeldingen. ”

De werkgroep Lesstof heeft een titanenklus geklaard, daarbij geholpen door een groep meelezers o.a. van de Vakgroep Restauratie en de eindredacteur voor de puntjes op de i. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan de lesstof. Veel tijd om op de lauweren te rusten is er niet want de werkgroep gaat snel door met de lesstof voor de nieuwe opleiding Restauratie Voegen die in januari 2018 start. Er is nog veel werk aan de winkel maar Klaas verwacht het gehele proces in het voorjaar van 2018 af te ronden.