Kwaliteitsbewaking van erfgoedonderwijs is een doorgaand proces

Klaas en Willard kennen elkaar van de opleiding Restauratie Medewerker (de voorloper van de NCE-opleiding Professional Restauratie) die Willard van 2001 tot en met 2003 volgde bij het Koning Willem I College in Den Bosch. Klaas gaf er les. Willard werkte destijds voor een restauratieadviesbureau, maar vestigde zich in 2016 als zelfstandig bouwhistoricus. De twee hebben altijd contact gehouden. “Toen ik bij het NCE betrokken raakte voor het schrijven van lesstof van de eerste NCE-opleiding - Specialist Restauratie Timmeren/Metselen - heb ik Willard gevraagd om ook delen van de lesstof te schrijven. Uiteindelijk heeft Willard zelfs het schrijven van de complete lesstof voor de opleiding Restauratie Leidekker & Loodgieter op zich genomen” vertelt Klaas over het werk van de afgelopen jaren.

Examinering en validering dit jaar aan de beurt

“Inmiddels is er lesstof voor 10 nieuwe restauratieopleidingen, waarvoor allemaal nieuwe kwalificatiedossiers geschreven zijn en leslijnen zijn uitgezet. Samen met vertegenwoordigers uit al die vakdisciplines is in klankbordgroepen gesproken over een goede aansluiting van de inhoud van de opleidingen op de praktijk van de restauratie. Dit jaar wordt gewerkt aan de examinering en de validering van de examens” vervolgt Klaas, “en vergeet de rol van redacteur Rik de Groot niet. Zijn bijdrage aan de lesstof is enorm. Hij maakt er mooie, goed lopende teksten van en de samenwerking met hem loopt heel goed. Alles wat er nu aan lesstof ligt, is door zijn handen gegaan. Het gaat om vele duizenden pagina’s. Dat heeft hij voortreffelijk gedaan.” 

Nieuwe ontwikkelingen volgen en integreren

“Willard is erg geschikt voor de kwaliteitsbewaking” meent Klaas, “hij schrijft zelf al langere tijd lesstof, hij geeft les, hij heeft de kennis en hij is uitermate betrouwbaar. Het is heel fijn mijn taken en kennis aan hem over te kunnen dragen.” Willard heeft een duidelijk beeld van zijn nieuwe taak. “De opleidingen zijn ontwikkeld en worden georganiseerd. Nu is het belangrijk om de opleidingen goed up-to-date te houden. Dat vind ik de grootste uitdaging m.b.t. de kwaliteitsborging van de opleidingen”, vertelt Willard, “Je moet blijven aansluiten bij de restauratiepraktijk en nieuwe ontwikkelingen kritisch volgen. Het is belangrijk open te staan voor de nieuwe ontwikkelingen in de vakgebieden en dingen die toch anders blijken te zijn in de lesstof te verwerken. Moderne restauratietechnieken en moderne inmeettechnieken moet je bekijken op hun waarde voor de restauratie. Nieuw is het onderwerp verduurzaming. Voor een deel is dit onderwerp in de lesstof behandeld, maar dit zal de komende jaren nog verder zijn beslag moeten krijgen. 

Een sluitend kwaliteitssysteem

Niet alleen de opleidingen dienen goed aan te sluiten bij de huidige praktijk. Dit gaat ook op voor de uitvoeringsrichtlijnen, legt Willard uit. “In de opleidingen zijn de uitvoeringsrichtlijnen van de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg verwerkt. Dat moet goed aansluiten en er mogen geen tegenstrijdigheden in zitten. Het is belangrijk dat nieuwe ontwikkelingen dus niet alleen in de lesstof worden verwerkt maar ook in de uitvoeringsrichtlijnen van de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg. Een bedrijf dat zich laat certificeren moet aantoonbaar de uitvoeringsrichtlijnen volgen. Als je je medewerkers een NCE-opleiding laat volgen, weet je dat de uitvoeringsrichtlijnen goed behandeld worden en dat je goed zit met de kennis van de inhoud van de uitvoeringsrichtlijnen. Daarmee is de cirkel rond en creëer je een sluitend kwaliteitssysteem.”

Wat doen we met moderne technieken? 

“In het lesmateriaal geven we mee dat moderne technieken goed toepasbaar kunnen zijn, mits je goed op een aantal voorwaarden let”, vervolgt Willard, “om sneller en nauwkeurig te kunnen werken, wordt een breed scala van moderne gereedschappen gebruikt. Deze werken op elektriciteit en eventueel op luchtdruk. De inzet van deze gereedschappen, die zware arbeid verlichten en/of de arbeidstijd sterk bekorten, is goed verdedigbaar mits aan de volgende twee voorwaarden wordt voldaan. Ten eerste dient de afwerking overeen te stemmen met de karakteristieke, historische wijze van afwerken. En ten tweede mogen er geen sporen waarneembaar zijn van een moderne, machinale afwerking. Je kunt niet zomaar aannemen dat nieuwe technieken een betere oplossing zijn, het ambacht moet niet verloren gaan.”

Erfgoed doorgeven overstijgt individueel belang

“De uitdaging bij het maken van lesmateriaal is dat je je altijd interesseert voor andermans werk en voor discussies over het vak. Een brede samenwerking is goed voor het eindproduct. Het gaat om de gezamenlijke inspanning om de kwaliteit in de restauratieketen hoog te houden. Ons gezamenlijke doel is toch om het cultureel erfgoed zo goed mogelijk door te geven, dat overstijgt je individuele belang”, besluit Willard zijn kijk op het onderwerp kwaliteitsbewaking.

Willard persoonlijk

Naast zijn werk voor het NCE is Willard sinds 2016 zelfstandig bouwhistoricus en docent voor het NRC. Buiten het werk vraagt zijn gezin met 6 kinderen in de leeftijd van 2 tot 17 jaar de nodige tijd en aandacht. “We bezoeken vaak steden en musea en dan worden er natuurlijk stadswandelingen gemaakt. De meesten vinden dat leuk. Ik geef ze graag cultuur mee. Zelf kwam ik pas met de restauratie in contact op de HTS. Er ging een wereld voor me open!” Verder is Willard kerkelijk betrokken en leest hij graag over ethiek, theologie en geschiedenis. Zijn laatste boek ging over de stadsgeschiedenis van Utrecht, want daar is hij momenteel bezig aan een bouwhistorisch onderzoek. Hoe kan het ook anders! 

We wensen Klaas en Willard een fijne periode van samenwerking en overdracht toe en hebben er alle vertrouwen in dat de kwaliteitsbewaking goed geborgd is bij deze twee gezaghebbende erfgoedprofessionals. 

Meer informatie over onze opleidingen: NCE-opleidingen/modules.