Leren van de tuin zelf in de nieuwe NCE-opleiding Hovenier Historisch Groen
18-12-2019 | Voor iedereen die werkzaam is in het historisch groen ontwikkelt het NCE een nieuwe, modulaire opleiding op MBO-4 niveau. Ruurd en Deyke van Donkelaar van Van Donkelaar groenadvies hebben het projectleiderschap op zich genomen. Ze hebben er veel zin in, helemaal omdat de groen erfgoed organisaties zich hebben verenigd in de Stichting Kennisontwikkeling Groen Erfgoed (SKGE), die de projectleiders met raad en daad terzijde staat. Ook wordt nauw samengewerkt met de provincie Gelderland en het Gelders Restauratie Centrum. Aan deze samenwerking en de start van de opleiding eind 2020 wordt in het voorjaar meer uitleg gegeven in een volgende nieuwsbrief. Nu eerst aandacht voor het ontwikkelingstraject.
*
De jurist Jan Willem Edinga organiseerde in 2004, vanuit zijn functie als secretaris van de Nederlandse Tuinenstichting, de opleiding Tuinkunst en parken met de Hogeschool Utrecht om de vakkennis in het veld te behouden. Alle vakspecialisten van toen waren erbij betrokken. Ruurd van Donkelaar volgde de opleiding in 2006 en raakte later betrokken als docent. In 2013 stopte de opleiding. De stuurgroep van de opleiding bleef op persoonlijke titel bij elkaar komen en zocht naar kansen om het groen erfgoedonderwijs nieuw leven in te blazen. Hieruit ontstond in 2019 ontstond de nieuwe Stichting Kennisontwikkeling Groen Erfgoed, die zich nu actief inzet voor de nieuwe opleiding Hovenier historisch erfgoed.
Ruurd van Donkelaar is erg blij met de SKGE: “Alle verschillende vakspecialisten op het gebied van historisch groen, die zich in velerlei stichtingen en verenigingen hebben georganiseerd en allemaal hun eigen visie hebben op verantwoord beheer en behoud van historisch groen, hebben zich aan de SKGE verbonden. Dat is juist zo belangrijk, omdat we nu echt aan de slag kunnen om een opleiding te ontwikkelen waarmee we iedereen, die met historisch groen werkt, kunnen bereiken. Een heel mooi resultaat waarbij we veel te danken hebben aan de voorzitter van de SKGE, Jan Willem Edinga*. Dankzij de samenwerking met het NCE is er nu een nieuwe opleiding in ontwikkeling. Een geweldige kans om een nieuwe generatie op te leiden voor de instandhouding van historisch groen.”
**
De acht modules van de modulaire opleiding Hovenier Historisch Groen zijn:
Module 1. Basiskennis in theorie en praktijk
Module 2. Ruimtelijke inrichting en inrichtingselementen
Module 3. Bomen en boselementen
Module 4. Heesterbeplantingen en hagen
Module 5. Boomgaarden en moestuinen
Module 6. Vaste planten en kuipplanten
Module 7. Stinzenplanten
Module 8. Gazons en graslanden
De opleiding Hovenier Historisch Groen bestaat uit acht modules** van drie tot acht dagen. Om zich het proces van het creëren van een module eigen te maken, zijn Ruurd en Deyke begonnen met de module over stinzenplanten. “Deze module beslaat drie dagen en wordt in de maanden februari tot april/mei op drie verschillende locaties gegeven, zodat de studenten de verschillende soorten stinzenplanten die in deze periode na elkaar bloeien leren kennen, van sneeuwklokjes tot bostulpen en boshyacinten,” vertelt Deyke van Donkelaar, “we zijn nog aan het zoeken hoe we de lesstof opschrijven. We krijgen hulp van drie vakspecialisten van de SKGE, zij lezen mee en geven input. Alles zijn we aan het uitproberen: hoe stellen we het kwalificatiedossier op, hoe werkt de redactiecommissie, hoe maken we de opdrachten? Als we de lesstof geschreven hebben, gaat de meeleesgroep aan de slag. De module over stinzenplanten is een kleine module waarbij we dit proces goed kunnen uitproberen, een pilot zeg maar.”
Deyke heeft oog voor de manier waarop de kennis wordt overgedragen: “Veel deelnemers leren het liefst op een interactieve manier. Met eenvoudige ingrepen kun je zorgen voor meer interactie en een beter leerproces. We gaan bijvoorbeeld alle lesdagen op historische locaties organiseren. De locatie vormt de basis van de praktijkopdrachten die de studenten gaan doen. De lesdag begint met een korte introductie op het onderwerp, waarna de studenten meteen in historisch groen met de opdrachten aan de slag gaan. Je ziet vaak dat vakspecialisten veel willen vertellen en dat hun lessen overdrachtelijk van aard zijn: de docent vertelt, de student luistert. We willen toe naar kennisdeling. Docenten en deelnemers wisselen kennis en ervaring uit, deelnemers bouwen zelf aan het vergroten van kennis. Na een korte uitleg gaan de studenten direct de basiskennis toepassen om zich de materie eigen maken. Ze leren in de tuin de historische lagen te herkennen en ontdekken bijvoorbeeld door historische kaarten van de tuin te lezen, dat een rechthoekige waterpartij een overblijfsel is van een kanaal uit een eerdere stijlperiode. Of ze leren een type tuinbeplanting in een tijdslaag plaatsen en het beheer daarop af te stemmen. Zo kunnen de studenten aan de hand van de kenmerken die de tuin nu heeft, de tuin reconstrueren en onderhouden.”
Voor meer informatie over de opleiding: Hovenier Historisch Groen.
Foto links: veel aandacht wordt besteed aan het onderhoud van historisch groen. Onder leiding van vakspecialisten wordt op locatie de fijne kneepjes van het vak geleerd.
Foto rechts: stinzenplanten worden zo natuurlijk mogelijk geplant, Hier strooien we bolletjes van boerenkrokus in wolkachtige groepen uit en planten ze waar ze terecht komen.
