Lessen trekken uit de pilot van de NCE-Erfgoedschool

Stefan Kant is sinds 1,5 jaar directeur van Bouwmensen Den Bosch en was daarvoor 1,5 jaar opleidingscoördinator/bedrijfsleider. Daarvoor werkte Stefan 19 jaar als docent bij het Koning Willem I College, in eerste instantie bij de bouwopleiding en later bij de meubelopleiding. Hij volgde zelf een timmeropleiding voor de nieuwbouw. Stefan was betrokken bij de start van de NCE-Erfgoedschool en stelde de werkplaats van Bouwmensen Den Bosch beschikbaar voor de vijf theorie- en praktijklesdagen. In het traject van de NCE-Erfgoedschool maken allround MBO studenten via een keuzedeel kennis met de restauratie. Hiermee sluiten de MBO-3 allround opleidingen timmeren en metselen beter aan op de praktijk bij de restauratiebouwbedrijven, iets waar grote behoefte aan is in de sector.

Jongeren en hun ouders zijn over het algemeen niet zo bekend met erfgoed en restauratie. Hoe ben je zelf in contact gekomen met het restauratievak?
Ik zat vroeger zelf in de klas bij een aantal leerlingen die het uitstroomprofiel restauratie kozen. Zo kwam ik met erfgoed en restauratie in contact. Den Bosch was van oudsher een restauratiebolwerk met het uitstroomprofiel restauratie voor de MBO-3 opleidingen en de opleiding Restauratie Medewerker op MBO-4 niveau. In de loop der tijd is dit door overheidsbeleid helaas doodgebloed. Om het aantal crebonummers/uitstroomprofielen terug te brengen, is restauratie uit de opleidingsstructuur verwijderd. (Noot van de redactie: de bedoelde MBO-4 opleiding Restauratie Medewerker wordt nu door het NCE gegeven met de naam Professional Restauratie.)

Hoe ben je bij de NCE-Erfgoedschool betrokken geraakt?
Vanuit mijn voorliefde voor restauratie en vakmanschap wilde ik Bouwmensen Den Bosch weer als opleidingsbedrijf voor restauratie op de kaart zetten. Ik ben een tijd zoekende geweest hoe dit te realiseren. Het liefst zou ik weer een echte restauratieopleiding hebben. Ik heb me georiënteerd op de opleiding Technicus Hout & Restauratie, maar de keuze is gevallen op het keuzedeel restauratie van de NCE-Erfgoedschool. Hiermee kunnen we breder inzetten op dit mooie vakgebied. Onze vorige directeur heeft de eerste gesprekken gevoerd met Agnes van Alphen en Joop Jansen van NCE. Na zijn vertrek heb ik dit verder opgepakt. 

Waren de bedrijven in de regio direct enthousiast over de NCE-Erfgoedschool?
Er zijn gesprekken geweest met de bedrijven in de regio om te kijken welke studenten mee zouden mogen doen aan de NCE-Erfgoedschool. De reacties van de bedrijven waren positief getuige het aantal van 7 studenten uit ons gebied, die het traject van de NCE-Erfgoedschool hebben mogen volgen (in totaal nemen 13 studenten deel, red.). De bedrijven hebben met hun deelname aan de pilot van de NCE-Erfgoedschool hun nek uitgestoken, zij investeren flink in hun student(en). Ze nemen een risico: als de student vertrekt, verdampt de investering voor het bedrijf. Toch hebben zij besloten deze investering te doen uit loyaliteit naar de branche.

In de evaluatie is het theoriegedeelte besproken. Welke lessen zijn nu al te trekken?
Het theoriegedeelte bleek behoorlijk zwaar. De spreiding van de theorie over vijf lesdagen werkt in principe goed, maar ondersteuning vanuit de ROC’s om alle lesstof behandeld te krijgen, is welkom. De behoorlijk pittige inhoudelijke lesstof zou beter gespreid kunnen worden over meerdere theoriemomenten. Als de studenten tijdens de lesdagen bij hun ROC ook bezig kunnen zijn met de restauratietheorie moet het wel lukken alles te behandelen.
Voor de praktijklessen timmeren waren de opdrachten nog niet helemaal duidelijk. NCE-docent Ole Streumer is heel vindingrijk geweest om de leerlingen aan het werk te zetten. Ook heeft hij hen veel geleerd over de gereedschappen; met zijn enorme kennis en collectie molenbouwersgereedschap is hij net een wandelend museum.
De volgende keer zouden we van tevoren het startniveau en de vakvaardigheid van de studenten beter in kaart moeten brengen. Wat kunnen ze? Wat is het niveau van hun kennis en vaardigheden van restauratie? Daar kunnen de leerbedrijven ook een rol in spelen.
De uitdaging is hoe je voldoende leerlingen bij elkaar kunt brengen om de NCE-Erfgoedschool economisch rendabel te maken. In de toekomst willen we als Bouwmensen Den Bosch weer graag meewerken aan met de NCE-Erfgoedschool. Het idee is geopperd om de regio wat verder uit te breiden. Dan is de vijver groter om studenten te werven.

Hoe krijg je jongeren enthousiast voor het restauratievak?
Om jongeren te interesseren voor het restauratievak geven we vanuit Bouwmensen Den Bosch al voorlichting op het VMBO. De leerlingen die zich hebben ingeschreven, komen tijdens hun loopbaanoriëntatieweek, pal na de VMBO-eindexamens, bij ons op bezoek. We kijken dan al naar de motoriek: is deze grof of fijn, interessegebied, e.d. Dat geeft ons al een indicatie of iemand geschikt is voor de restauratie. Ook voeren we dan gesprekken waar we een en ander uit opmaken. In de vijf-weekse inwerkperiode bespreken we met de leerlingen wat wij denken dat bij hen past en bij wat voor bedrijf ze willen werken. Ook gaan alle leerlingen in deze periode op excursie naar diverse restauratieprojecten. Vorig jaar september (2022) zijn ze bijvoorbeeld naar Utrecht geweest waar ze zijn rondgeleid op de restauratiebouwplaat bij Fort Lunetten en bij het Slachtstraat Filmtheater in het centrum. Je ziet dan zo wie enthousiast raakt over het restauratievak.

Hoe kijk je terug op de pilot tot dusverre?
Aan enthousiasme is geen gebrek. Iedereen zet zijn schouders eronder. Persoonlijk wilde ik gewoon dat dit een succes zou worden en dat is met de goede samenwerking gelukt! Léon Bakker, (coördinator van de NCE-Erfgoedschool, red.) stond voor een pittige opdracht, hij heeft die tot een goed einde gebracht. Daar wilde ik hem graag bij helpen.

Léon beaamt de fijne samenwerking met Stefan en zijn mensen: “We zijn door Bouwmensen Den Bosch geweldig in de watten gelegd! De leerlingen van Bouwmensen hebben de stenen klaar gezet, de profielen gesteld en specie gemaakt. Dat scheelt veel tijd, de rode loper is echt uitgelegd. De lunch was heerlijk en na de toets stonden de tasjes met lunch klaar om direct op excursie te gaan. Alle lof voor de organisatie en verzorging.”

Lees ook: Studenten NCE-Erfgoedschool hebben hard gewerkt en veel geleerd.

Interesse om ook de NCE-Erfgoedschool in jouw regio te organiseren? Kijk hier voor meer informatie: NCE-Erfgoedschool.