Studenten Restauratie Glazenier leren omgekeerd fotoshoppen
18-5-2022 | Na een tweedaagse training Basisvaardigheden brandschilderen in het atelier van docent Ellen van der Leeden zijn de studenten van de opleiding Restauratie Glazenier aan het werk met een mooie opdracht. Ze maken een kopie van een prachtig leeuwenkopje als opmaat naar een grotere opdracht, het kopiëren van de Christus van Wissembourg. Ellen legt uit hoe de studenten zich voorbereiden op het maken van het werkstuk en wat van de studenten wordt verwacht.
“Het restaureren van een gebrandschilderd raam is als het ware omgekeerd fotoshoppen. Je onderscheidt de lagen waarin de schildering is opgebouwd. Bij brandschilderen is de volgorde van lagen van belang”, legt Ellen uit, “als restaurator wil je hetzelfde effect genereren als de kunstenaar. Dat begint met goed kijken en jezelf vragen stellen: waar heb ik mee te maken? In hoeveel lagen is er gewerkt? Hoeveel grijstonen kun je onderscheiden? Hoe maak je dezelfde grijstonen? Je hebt grijstonen nodig voor contourlijnen en weer andere voor de grisaille. Hoe breng je die aan en met welk medium en aan welke kant van het glas? Bij het aanbrengen van lijnen en schaduwen moet je op verschillende technische aspecten letten. Bij lijnen gaat het om goed gewreven verf, die niet doorzichtig is bij tegenlicht. De aanzetten moeten onzichtbaar zijn en de lijnen strak en vlak. Bij schaduwen en grisailles werk je met goed gewreven pigmenten, waar geen haren, stof of ander materiaal in mag zitten, het pigment moet egaal zijn na het dassen (geen strepen, putten of vlekken) en op de juiste temperatuur zijn ingebrand. Als je dat allemaal kan, kan je alles.”
De studenten gaan aan de slag met een brandschildering van een leeuwenkopje. Ze beginnen met het onderzoek van de schildering en maken vervolgens een reproductie. “Dat is niet zo gemakkelijk als het klinkt”, zegt Ellen, “ik geef tips mee over het wrijven van verf en de volgorde waarin mogelijk is gewerkt. Iedere student begint op een ander nulpunt, afhankelijk van de kennis en ervaring, die hij of zij meebrengt. Er zit daarom een opbouw in de methodiek. De studenten worden beoordeeld op de kwaliteit van hun werk. Oefeningen daarbij zijn de vaardigheid lijnen schilderen, letters reproduceren en vlakvulling. Lijnvoering, penseel, kwaliteit van de verf zijn allemaal factoren, die het resultaat beïnvloeden. Na de twee dagen bij mij in het atelier werken de studenten de opdracht uit in hun eigen atelier. Tussentijds delen ze de voortgang en geef ik ze feedback op hun aanpak en resultaten.”
Met de opdracht van het leeuwenkopje werken ze toe naar een grote opdracht waarbij ze de Jezus-kop uit Wissembourg verkleind gaan kopiëren. Bij de opdrachten wordt van de studenten verwacht dat ze de kwaliteitscriteria uit de ERM-Uitvoeringsrichtlijn Glaspanelen in lood (URL 4002) toepassen om datgene, wat hun voorganger heeft geproduceerd, maximaal te behouden.
In september a.s. gaan de studenten verder met module 4 Werkzaamheden atelier. De opleiding bestaat in totaal uit 5 modules (20 dagen), die verspreid over 2,5 jaar worden gegeven.
Interesse in de opleiding?
Kijk hier voor meer informatie: Restauratie Glazenier.
Fotobijschriften:
Foto 1 – 16de-eeuws leeuwenkopje, vermoedelijk uit Gouda.
Foto 2 en 4 - De studenten tijdens de lesdagen Basisvaardigheden brandschilderen.
Foto 3 - 12de-eeuws glas in lood raam van de Abdijkerk van Wissembourg (Bas-Rhin) Gekleurde stukken toegevoegd rond 1950. Bron: Le Christ de Wissembourg (musée de l'Oeuvre Notre-Dame, Strasbourg), Wikimedia Commons.
