Van vader op zoon: Pascal Tupker over het doorgeven van het smeedvak

De zijpoort van Huis Doorn, in opdracht van Wilhelm II in 1920 ontworpen door de Amersfoortse architect H.A. Pothoven, is in oude luister hersteld. De poort met zijn 88 rozetten is helemaal gedemonteerd, alle onderdelen zijn gestraald, geschoopeerd, geprimed, gelakt en weer netjes geklonken. “De schade aan het hek viel mee, er was wat weersaanslag op diepe plekken waar het water blijft staan. Dat zijn kwetsbare hoekjes. Het hek heeft een goede opknapbeurt gehad waarbij de gebroken bloemen zoveel mogelijk zijn aangeheeld en als het echt niet anders kon opnieuw zijn gemaakt naar het originele voorbeeld”, doceert Pascal, “het behoud van materiaal gaat altijd voor, je repareert altijd als dat kan. Bij een historisch hek mag je de ouderdom zien, de spijlen zijn niet meer helemaal strak en rond, maar dat moet ook niet. Het was een mooi project, dat wij als onderaannemer van Bouw- en Restauratiebedrijf Van de Burgt en Strooij hebben uitgevoerd.”

Foto: Pascal Tupker verguldt de kroon van de poort van Musum Huis Doorn.

De weg naar restauratievakmanschap in het smeden

Pascal leerde vanaf zijn 15de jaar het vak in de praktijk van zijn vader. Een opleiding Restauratie Smeden bestaat niet, daarvoor is het vakgebied te kleinschalig. Dus verdiepte hij zijn kennis van het restauratievak via allerlei cursussen, onder andere van het Nationaal Restauratie Centrum: “Heel interessant, vooral ook om meer te leren over stijlen en waarom dingen eruitzien zoals ze eruit zien. Het is belangrijk te weten wie de architecten waren van de monumenten waar je aan werkt.” Pascal heeft met zijn kennis van de restauratie en het smeden een bijdrage geleverd in de commissie van de Stichting ERM die de Uitvoeringsrichtlijn Historisch Ferro Metaal (URL 4012) ontwikkelde: “Met meerdere smeden hebben we gespard over hoe je het vak uitoefent. Dat was heel leuk en leerzaam. Je bent nooit uitgeleerd. Je blijft je verwonderen hoe onze voorgangers al dat fantastische historische smeedwerk toch zo hebben kunnen maken.’” Dat Pascal gepassioneerd met zijn vak bezig is blijkt wel uit het feit dat hij in 2018 zijn meestertitel haalde en de jongste meestersmid van Nederland werd.

Het vak overdragen aan een nieuwe generatie

Inmiddels heeft Pascal de smederij van zijn vader overgenomen. Het bedrijf is van een tweemanszaak uitgegroeid tot een bedrijf met 12 medewerkers, waaronder vader Rein die zich nu exclusief toe legt op kunstsmeedwerk. Pascal draagt het vak graag over aan een nieuwe generatie vaklieden. Zo lopen momenteel twee jonge vaklieden stage bij de smederij, Tom, die de opleiding Creatief Vakman aan het Friesland College in Leeuwarden volgt en Jeroen die bezig is met een opleiding Werktuigbouwkunde in Noord-Limburg. “We hebben hier in Soest een huisje voor ze gehuurd. Ze zijn super enthousiast, dat is heel aanstekelijk. Ze vragen de hele dag door van alles en willen alles proberen en leren, daar geniet ik van. Ik vind het sowieso leuk om het vak over te dragen. Bij de NGK heb ik drie jaar les gegeven en het is leuk om mensen dan later weer terug te zien. Je hoopt dat ze met het vak bezig blijven en niet achter een bureau belanden. Dat is jammer als dat gebeurt.”

De toekomst van het vak

Het Nederlands Gilde van Kunstsmeden (NGK) zet zich in om het vak smeden bekend te maken bij de jonge generatie op het MBO en om smeden te helpen zich te bekwamen in het restauratievak. Het NGK is met het NCE in gesprek hoe de scholing van (restauratie)smeden in de toekomst verder ontwikkeld en georganiseerd kan worden.

Foto's Pascal aan het werk en plaatsing van de poort: Kunst- Siersmederij Rein Tupker & ZN.
Foto's poort en ontwerptekening: Museum Huis Doorn.