Nieuwe studiemodule voor Restauratoren van roerend erfgoed
21-6-2023 | Het maken van goede restauratiedocumentatie is sinds de professionalisering van het vakgebied een niet meer weg te denken onderdeel van het werk van de restaurator van roerende erfgoed. In de nieuwe studiemodule Documentatie in woord en beeld voor restauratoren van roerend erfgoed behandelt docent Machteld Jacques niet alleen hoe je een restauratie goed documenteert, maar ook waarom. Ze geeft een mooi voorbeeld uit haar praktijk. De studiemodule is te volgen in oktober 2023.
Bij de restauratoren van schilderijen is het al langere tijd gebruikelijk de restauratie zorgvuldig te documenteren. Bij de toegepaste kunsten is dit later op gang gekomen. Objecten in musea, collecties, kerken en andere gebouwen dragen naast de sporen van gebruik en natuurlijk verval, ook de sporen van de tussenkomst door restauratoren uit het verleden. “Maar”, zegt Machteld, “oude documentatie is schaars en indien aanwezig vaak inhoudelijk minimaal en zelden voorzien van goed beeldmateriaal. Door een gebrek aan documentatie is het vaak lastig om de verschillende stadia, die een object heeft doorlopen, te interpreteren en een juiste behandelingsmethode te bepalen.”
Inzicht in de (restauratie)geschiedenis
Machteld kwam een interessant voorbeeld tegen in haar eigen praktijk. Voordat ze aan de slag ging met de behandeling van een meubel ging ze op zoek naar documentatie van het meubel en eerdere ingrepen. Om inzicht te krijgen in de (restauratie-) geschiedenis van het object deed ze eerst archiefonderzoek naar de herkomst ervan en eventuele eerdere restauraties. Volgens mondelinge overlevering was het object al een keer gerestaureerd, maar hiervan was geen documentatie terug te vinden.
“Goede documentatie vertelt het volledige verhaal van een object tot dusver en zou zoveel mogelijk informatie moeten bevatten voor de toekomstige eigenaar, gebruiker, conservator of restaurator.”
Na verder onderzoek vond ze een verwijzing in een jaarverslag, waarbij vermeld werd dat het object gerestaureerd is in de jaren ‘90. Hierin werden de restaurator en het bedrijf genoemd: “Na nog meer onderzoek en navragen bij de desbetreffende restaurator bleek dat deze informatie niet klopte en het bedrijf inmiddels niet meer bestond. Helaas was het hierdoor niet mogelijk om eenvoudig te achterhalen welke ingrepen aan het object zijn gedaan en welke onderdelen van de afwerking origineel waren en welke niet. Om daar meer over te weten te komen, zou het nodig zijn om het oppervlak en de afwerklagen uitgebreider te analyseren; iets waarvoor op dat moment geen mogelijkheid was.”
Wat draagt een object aan informatie met zich mee?
Daarmee komt Machteld tot het belang van goede documentatie: “Conservering en restauratie draait niet alleen om het behandelen van een object, maar ook om de informatie, die een object met zich meedraagt en wat hieraan in de loop der tijd is veranderd. Daarom is het vastleggen van deze informatie en de veranderingen, die de restaurator aanbrengt in de staat van het object door middel van goede documentatie, een belangrijk onderdeel van het restauratieproces. Zo blijft essentiële informatie bewaard, die toekomstige interpretatie en behandeling van een object vergemakkelijkt. Door voortschrijdend inzicht kan met behulp van goede documentatie een oude behandeling bijvoorbeeld ongedaan worden gemaakt en kan materiaal-technisch onderzoek in de toekomst nauwkeuriger uitgevoerd worden.”
Relatie met het Restauratoren Register
Met NCE-certificaten kun je aantonen dat je actief bent met bij- en nascholing. Dit is onder meer relevant voor mogelijke deelname aan het Restauratoren Register. De studiemodules tellen mee als nascholing of als bijscholing in het kader van de tijdelijke Overgangsregeling Restauratoren Register.
Interesse?
Voor meer informatie en inschrijven: Documentatie in woord en beeld.